Tylko 4 na 10 pracowników LGBT+ w Polsce doświadczających zachowań dyskryminujących zgłosiło je pracodawcy

07 sierpnia 2023

60 proc. badanych Polaków uważa, że ich firma nie podejmuje działań włączających mniejszości seksualne

Prawie połowa przedstawicieli społeczności LGBT+ w Polsce (46 proc.) boi się ujawnienia swojej orientacji w miejscu pracy z obawy przed odmiennym traktowaniem, a wynik ten jest wyższy od globalnego (39 proc.). Z kolei zróżnicowane środowisko pracy okazuje się być czynnikiem decydującym dla osoby, która szuka nowych wyzwań zawodowych. Globalne dane tylko potwierdzają istotność tej kwestii – sześciu na dziesięciu badanych sprawdzało otwartość organizacji na różnorodność pracowników przed wzięciem udziału w rekrutacji. Aspekt ten wpływa na poczucie bezpieczeństwa społeczności LGBT+ w pracy, na co wskazuje aż 63 proc. Polaków, wynika z najnowszego badania firmy doradczej Deloitte 2023 LGBT+ Inclusion @ Work. Jedna trzecia jej przedstawicieli chce zmienić pracodawcę na bardziej otwartego wobec ich orientacji psychoseksualnej.

W najnowszym raporcie Deloitte, w którym zbadana została sytuacja przedstawicieli społeczności LGBT+ zarówno w miejscu pracy, jak i poza nią, udział wzięło 5474 pracowników LGBT+ z całego świata, w tym 429 z Polski. 73 proc. polskich respondentów stanowiło pokolenie Z lub millenialsów, a 27 proc. osoby w wieku od czterdziestu lat wzwyż. Ankieta została przeprowadzona na przestrzeni 2 miesięcy (styczeń-luty) w 2023 roku, a jej wyniki są wypadkową danych zebranych w 13 państwach.

Jedynie czterech na dziesięciu polskich pracowników LGBT+, którzy doświadczyli w miejscu pracy zachowań wykluczających, zdecydowało się powiedzieć o tym głośno. Wielu z nich jest przekonanych, że te zdarzenia mają związek z ich orientacją seksualną lub tożsamością płciową. Polscy respondenci najczęściej zwracali się po pomoc do rówieśników czy bliskich współpracowników (40 proc.) lub do anonimowych programów wsparcia (36 proc.). W skali światowej o pomoc do tych grup zwracało się odpowiednio 35 proc. i 30 proc., co pokazuje zupełnie inną tendencję wśród globalnych respondentów. Badani z innych krajów najczęściej zgłaszali takie sytuacje bezpośrednio do osoby odpowiedzialnej za HR (43 proc.) lub swojemu przełożonemu (42 proc). Natomiast najczęstszymi formami pomocy ze strony pracodawców w Polsce, jak i na świecie było udzielanie wsparcia oraz poradnictwo (odpowiednio 30 proc. i 32 proc.). Wśród praktykowanych działań znalazły się również: ukaranie osoby dopuszczającej się zachowań wykluczających lub oddelegowanie jej na inne stanowisko czy do innego działu.

Mimo tego, że ostatnio mówi się coraz więcej o wsparciu osób LGBT+, okazuje się, że ta kwestia wciąż stanowi wyzwanie w miejscu pracy zarówno w skali globalnej, jak i w Polsce. Wciąż niewielki odsetek pracodawców może pochwalić się otwartością i dobrymi praktykami włączającymi społeczność LGBT+ w swojej organizacji. Nasze najnowsze badanie pokazało, że jedynie 26 proc. polskich firm uczestniczy w inicjatywach związanych z Pride Month, a światowy wynik jest niewiele wyższy i wynosi 37 proc. To pokazuje, jak dużo jeszcze musi się zmienić, aby każdy mógł czuć się swobodnie w miejscu pracy

Joanna Świerzyńska, talent partnerka, liderka zespołu ds. rozwiązań dla pracodawców w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte Polska

Strach przed odmiennym traktowaniem

Polscy respondenci, którzy nie zgłosili zachowań dyskryminujących, nie zrobili tego ze strachu przed pogorszeniem swojej sytuacji (47 proc.) oraz z powodu braku wiary w jakąkolwiek zmianę i zaprzestanie takich praktyk (40 proc.). Natomiast wśród globalnych odpowiedzi przoduje inny powód – niewiara w poważne potraktowanie zgłaszanego zajścia (40 proc.), który w Polsce był najrzadziej wskazywany. Jak się okazuje, Polacy poważnie traktują podobne zgłoszenia, ale wynik badania pokazuje, że polskim pracodawcom może brakować dobrych praktyk, jeśli chodzi o rozwiązywanie podobnych problemów. Stąd też może wynikać obawa polskich respondentów co do tego, że dokonanie zgłoszenia negatywnie odbije się na ich sytuacji i może spowodować działania o charakterze odwetowym.

Obawa przed odmiennym traktowaniem powstrzymuje wiele osób LGBT+ przed ujawnieniem swojej orientacji w pracy (46 proc. w Polsce i 39 proc. na świecie). Innymi powodami, wskazanymi przez polskich badanych były: strach przed nieokazaniem szacunku i niechęć rozmawiania o swoim życiu prywatnym w pracy (36 proc.), doświadczenie dyskryminacji lub molestowania (29 proc.), czy troska o własne bezpieczeństwo (21 proc.). Te czynniki różnią się w zależności od orientacji seksualnej i tożsamości płciowej.

Osoby LGBT+ nierzadko spotykają się z nieakceptującym lub niewystarczająco włączającym traktowaniem przez współpracowników. Jeśli chcemy to zmienić, powinniśmy aktywnie i w sposób widoczny okazywać swoje sojusznictwo i solidarność wobec nich. Dla pracowników ze społeczności LGBT+ ma to ogromną wartość – czy będzie to zwrócenie uwagi na homofobiczny lub transfobiczny komentarz, czy tęczowa naklejka lub kubek współpracownika. Jednocześnie musimy pamiętać, że sojusznictwo i tworzenie włączającej kultury pracy to otwartość na wszystkie osoby, które mogą czuć się w jakikolwiek sposób marginalizowane czy dyskryminowane

Maja Zabawska, partnerka w zespole ds. rozwiązań dla pracodawców w dziale Doradztwa Podatkowego, liderka Diversity, Equity & Inclusion dla Deloitte Polska

Jak wskazują globalne wyniki raportu Deloitte, niecałe 60 proc. osób, które ujawnia swoją orientację seksualną oraz 54 proc. badanych, którzy ujawniają swoją tożsamość płciową, czuje się swobodnie, przebywając z najbliższymi współpracownikami, podczas gdy tylko 37 proc. czuje się komfortowo w otoczeniu swoich bezpośrednich przełożonych. Z kolei czterech na dziesięciu badanych w Polsce twierdzi, że czuje się dobrze, przebywając w pracy tylko z wybranymi osobami (39 proc.), co jest wyższym wynikiem od światowego o 3 pp.

Badanie pokazało, że wiele zależy również od zajmowanej pozycji. Osoby na stanowiskach kierowniczych czują się o wiele pewniej i bezpieczniej niż te na niższych. Nieco ponad połowa (51 proc. w Polsce i na świecie) pracowników LGBT+ na wyższych stanowiskach nie boi się rozmawiać otwarcie o swojej orientacji seksualnej z kolegami i koleżankami w pracy. Natomiast zdecydowanie mniej polskich specjalistów średniego szczebla czuje się dobrze wśród współpracowników (35 proc.) w porównaniu ze średnią światową (43 proc.). Prezesi, kierownicy czy managerowie nie muszą borykać się z taką skalą potencjalnych nieprzyjemności jak koleżanki i koledzy na niższych stanowiskach.

Otwartość firm i potencjał do zmiany

Autorzy raportu wskazują, że pracownicy ze społeczności LGBT+ czują się niekomfortowo, przebywając ze swoimi współpracownikami nawet poza biurem. Niektórzy z nich doświadczają wtedy nieprzyjemności czy nawet upokorzenia. Spędzanie czasu poza pracą z kolegami i koleżankami jest ważne dla badanych, ale ostatecznie mniej niż połowa z nich przebywa ze wszystkimi współpracownikami (43 proc.) – tak wskazują dane globalne. Wśród Polaków ten wynik jest jeszcze niższy – o 6 pp.

To, czy sytuacja będzie się zmieniała, zarówno w wewnętrznej strukturze firmy, jaki i poza nią, w dużej mierze zależy od pracodawców oraz kultury organizacyjnej panującej w danej firmie.

Odpowiedzi niemal 5,5 tys. osób LGBT+ z 13 krajów na całym świecie pokazują, że wiele organizacji ma duże możliwości poprawy jakości swoich działań na rzecz zaangażowania we włączanie społeczności LGBT+. Jednocześnie należy pamiętać, że zmiany te nie nastąpią od razu. Pracodawcy muszą sobie zdawać sprawę, że wielu pracowników LGBT+ spotyka się z zachowaniami nieakceptowalnymi, takimi jak mikroagresja i nękanie, również poza miejscem pracy. A kiedy czują, że ich szefowie nie robią wystarczająco dużo, by wspierać integrację LGBT+, są gotowi zmienić firmę, w której pracują, na bardziej przyjazną osobom nieheteronormatywnym. W ten sposób można utracić naprawdę utalentowanych pracowników

Joanna Świerzyńska

Jedynie jedna piąta polskich respondentów twierdzi, że ich pracodawca wykazuje zaangażowanie, mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji zarówno na zewnątrz, jak i w wewnątrz organizacji. Globalnie jest to 35 proc. pracowników. 17 proc. polskich badanych twierdzi z kolei, że ich firma nie zachęca do otwartości. Natomiast aż 60 proc. ankietowanych z Polski deklaruje, że w ich firmie nie podejmuje się żadnych działań mających na celu poprawę tego obszaru, podczas gdy średnia światowa jest o wiele bardziej korzystna i wynosi 43 proc. To pole, które zdecydowanie wymaga poprawy w perspektywie najbliższych lat, a najbardziej kluczowe okazuje się być dla pracowników z pokolenia Z oraz millenialsów.

Pełny raport do pobrania znajduje się tutaj.

O badaniu

Badanie Deloitte Global LGBT+ Inclusion @ Work to globalna ankieta, w której wzięło udział 5474 pracowników LGBT+ spoza Deloitte, która odbyła się między styczniem a lutym 2023 r. za pośrednictwem internetowych wywiadów ilościowych i indywidualnych, dogłębnych dyskusji jakościowych. Kraje objęte badaniem: Australia, Brazylia, Kanada, Chiny, Francja, Indie, Japonia, Meksyk, Holandia, Polska, RPA, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone. W badaniu wzięło udział 429 respondentów z Polski.

Subskrypcja:
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie:
www.deloitte.com/pl/subskrypcje

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.

Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.