Banki w Europie Środkowo-Wschodniej ograniczają aktywność M&A – wysoka rentowność i spadek płynności zmieniają dynamikę rynku

18 marca 2025

Rosnąca liczba fintechów przyspiesza wdrażanie nowych technologii w bankowości

Banki w Europie Środkowo-Wschodniej utrzymują wysoką rentowność, ale aktywność na rynku fuzji i przejęć w 2024 roku wyhamowała. Jak wynika z raportu „CEE Banking M&A Study 2024” opracowanego przez firmę doradczą Deloitte, w regionie sfinalizowano jedenaście transakcji M&A, z czego dwie dotyczyły Polski. Jednocześnie sektor nadal się rozwijał – łączna wartość aktywów wzrosła do 2,1 bln EUR (+3,7 proc. r/r), a średni zwrot na kapitale (ROE) osiągnął 18,5 proc. Ograniczona liczba przejęć to efekt dobrej kondycji banków, zmniejszonej presji na sprzedaż aktywów oraz działań banków centralnych, które ograniczyły płynność i utrudniły finansowanie akwizycji. W Polsce, gdzie sektor pozostaje jednym z najbardziej rozdrobnionych w regionie, banki skupiały się na dostosowaniu modeli biznesowych do nowych regulacji i warunków rynkowych, a nie na przejęciach.

Siódma edycja raportu Deloitte analizuje dynamiczny sektor bankowy Europy Środkowo-Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem fuzji i przejęć. Wykorzystując dane makroekonomiczne z EIU, raport ocenia kondycję banków w 14 krajach regionu, uwzględniając specyfikę lokalnych rynków. Analiza obejmuje najważniejsze wskaźniki finansowe, takie jak rentowność, penetracja kredytowa oraz koszty operacyjne i ryzyka, z uwzględnieniem wpływu kursów walutowych. Ponadto, raport Deloitte skupia się na trendach napędzających aktywność M&A, takich jak ramy restrukturyzacji i likwidacji oraz rynek IPO.

Dynamiczny wzrost polskiego sektora bankowego

Pomimo trudności wynikających z sytuacji międzynarodowej, polska gospodarka w 2024 roku wykazała się wysoką odpornością oraz stabilnym tempem rozwoju. Wzrost PKB na poziomie 2,9 proc. stanowi solidną podstawę dla rozwoju krajowego sektora finansowego, co potwierdza 10,3-procentowy wzrost aktywów w latach 2022–2023, utrzymujący się na stabilnym poziomie odsetek kredytów zagrożonych (5,1 proc.) oraz wysoki współczynnik adekwatności kapitałowej (21,2 proc.).

Równocześnie, w obliczu możliwych zmian gospodarczych, kluczowe pozostaje ostrożne zarządzanie szeroko rozumianym ryzykiem kredytowym, operacyjnym czy specyficznym dla Polski ryzykiem prawnym. Dodatkowo, sektor finansowy w Europie Środkowo-Wschodniej musi zmierzyć się z globalnymi niepewnościami, jednak wysokie stopy procentowe generują znaczną część zysków poprzez marżę odsetkową. Aby utrzymać wzrost i rentowność w perspektywie średnioterminowej, niezbędna będzie odporność i zdolność adaptacji czy przygotowanie do nowych warunków. Banki powinny skupić się na strategicznym dostosowaniu, efektywnym zarządzaniu kosztami oraz wykorzystaniu transformacji cyfrowej. Bez znacznego ograniczenie ryzyka prawnego oraz zwiększania przewidywalności i przyjazności otoczenia prawnego, będzie trudno o nowych inwestorów systemowych. Należy oczekiwać zmian w sektorze, które będą efektem konsolidacji na poziomie międzynarodowych grup finansowych

Przemysław Szczygielski, partner, lider usług dla sektora finansowego w Polsce, państwach bałtyckich i w Ukrainie, Deloitte.

Strategie wzrostu w zmieniającym się otoczeniu rynkowym

Konsolidacja rynku bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce, stanowi kluczową strategię adaptacyjną wobec zmieniających się warunków gospodarczych i regulacyjnych. W obliczu spowolnienia wzrostu kredytów, normalizacji polityki pieniężnej i rosnącej konkurencji, banki dążą do zwiększenia skali działania, poprawy efektywności operacyjnej i wzmocnienia stabilności sektora. Polska, Czechy i Węgry pozostały największymi rynkami, odpowiadając za ponad 63 proc. łącznych aktywów branży w regionie. Rozdrobniona struktura branży bankowej Europy Środkowo-Wschodniej, charakteryzująca się znaczną liczbą mniejszych graczy z ograniczonymi udziałami rynkowymi, nadal stwarza atrakcyjne możliwości dla większych grup finansowych, dążących do zwiększenia skali i rentowności poprzez przejmowanie mniejszych konkurentów.

Chociaż liczba transakcji M&A w sektorze bankowym była w 2024 r. niższa niż w poprzednich latach, proces konsolidacji w regionie postępował, szczególnie na Węgrzech, w Serbii i Czechach. Spadek liczby transakcji wynikał głównie z otoczenia makroekonomicznego, w tym wysokich stóp procentowych, które poprawiły rentowność sektora, odraczając potrzebę poszukiwania inwestorów przez słabsze podmioty. Z drugiej strony rozdrobniona struktura sektora bankowego w Europie Środkowo-Wschodniej w dalszym ciągu wspiera działania konsolidacyjne

Piotr Domański, partner w dziale Advisory, lider zespołu Wycen i Modelowania, Deloitte.

Polska liderem innowacji fintech

W Polsce szybko rozwija się sektor fintech, w którym działa już 368 firm. To dwa razy więcej niż w 2018 roku. Rozwój ten był napędzany rosnącym popytem na cyfrowe usługi finansowe, dostępnością wykwalifikowanych specjalistów oraz zmieniającymi się preferencjami konsumentów, coraz bardziej zorientowanych na rozwiązania mobilne i online.

Współpraca między startupami a instytucjami bankowymi okazała się istotnym czynnikiem napędzającym rozwój sektora fintech w Polsce w 2024 roku. Synergia ta umożliwiła połączenie innowacyjnych pomysłów z zasobami i doświadczeniem banków, co przyspieszyło wdrażanie nowych technologii i usług. Rozwój zaawansowanych narzędzi, takich jak sztuczna inteligencja, blockchain i analiza dużych zbiorów danych, otworzył nowe możliwości w automatyzacji, personalizacji i bezpieczeństwie transakcji. Potencjał jest jednak znacznie większy, a świat nie stoi w miejscu. Aby zachować wiodącą pozycję na rynku, polski sektor bankowy musi przyspieszyć proces zmian, a podmioty fintech będą w nim odgrywać zasadniczą rolę

Przemysław Szczygielski, partner, lider usług dla sektora finansowego w Polsce, państwach bałtyckich i w Ukrainie, Deloitte.

W całej Europie branża fintech doświadcza spowolnienia inwestycyjnego, co wymusza na firmach skupienie się na zrównoważonym wzroście i efektywności operacyjnej. Jednocześnie, podobnie jak w innych krajach regionu, polskie podmioty muszą mierzyć się z wyzwaniami regulacyjnymi i cyberbezpieczeństwem oraz dostosowywać się do zmieniających się nastrojów inwestorów, którzy coraz częściej kierują swoje środki w stronę sztucznej inteligencji i czystych technologii. Mimo globalnych wyzwań, takich jak spadek inwestycji w fintech, polski rynek technologii finansowych, choć wciąż stosunkowo młody, wykazuje wyraźne oznaki dojrzewania. W 2024 roku największą grupę (54 proc.) stanowią firmy założone w latach 2011–2020. Jednocześnie, organizacje działające na rynku dłużej niż od 2010 roku stanowią imponujące 84 proc. wszystkich fintechów w Polsce. Te dane wskazują na stabilizację i rozwój sektora, gdzie obok nowych, dynamicznie rozwijających się firm, silną pozycję mają też te z ugruntowaną historią.

Pełny raport do pobrania znajduje się tutaj.

Subskrypcja:
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie:
www.deloitte.com/pl/subskrypcje

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.

Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.