Nowa architektura obronna Europy oparta na współpracy i technologii

28 kwietnia 2025

Silne sojusze i inwestycje w potencjał odstraszania fundamentem bezpieczeństwa Polski

Znaczenie przemysłu obronnego dla europejskiej stabilności i strategicznej autonomii było jednym z priorytetowych tematów poruszanych podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego. Eksperci, którzy wzięli udział w debacie „Przemysł obronny w Europie” zgodnie wskazali, że skuteczna obrona zaczyna się od zdolności odstraszania – możliwej do zbudowania jedynie dzięki długoterminowej współpracy międzynarodowej oraz partnerstwom pomiędzy podmiotami państwowymi i prywatnymi. W dyskusji uczestniczyli przedstawiciele administracji rządowej, wojska, polskich i zagranicznych przedsiębiorstw przemysłu obronnego oraz firmy doradczej Deloitte.

Kwestie bezpieczeństwa militarnego zyskują na znaczeniu zarówno w dyskusjach eksperckich, jak i publicznych. Jedna z takich debat odbyła się podczas tegorocznego Europejskiego Kongresu Gospodarczego w ramach panelu poświęconego przemysłowi obronnemu. Eksperci Deloitte uczestniczyli w rozmowie, której przedmiotem była nie tylko konieczność wzmacniania zdolności odstraszających, ale również gospodarcze i przemysłowe konsekwencje inwestycji w zbrojenia, w tym potencjał rozwoju krajowego przemysłu, wpływ demografii oraz miejsce Polski w europejskich łańcuchach dostaw.

Nowa definicja bezpieczeństwa

Paneliści zwrócili uwagę na to, że przez lata Europa korzystała z tzw. „dywidendy pokojowej” i finanse, które mogły być przeznaczane na obronność, były inwestowane w rozwój społeczno-gospodarczy. Obecnie, wobec zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, sytuacja uległa zmianie i coraz więcej państw odczuwa konieczność zwiększenia wydatków militarnych. Podkreślono jednak, że wzrost budżetu na zbrojenia nie powinien być celem samym w sobie, a jego podstawową funkcją jest odstraszanie i budowanie odporności państw.

– Dzisiejsze realia geopolityczne i ekonomiczne pokazują, że samodzielne działania poszczególnych państw czy firm nie są w stanie zapewnić bezpieczeństwa ani zbudować konkurencyjnego przemysłu zbrojeniowego. Potrzebujemy wspólnych standardów, interoperacyjności, bezpiecznych łańcuchów dostaw i skoordynowanych inwestycji zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim. Współpraca powinna stanowić fundament do budowy odporności nie tylko militarnej, ale również technologicznej i gospodarczej. Indywidualne wysiłki są ważne, ale jeśli Europa chce realnie zwiększyć swoje zdolności odstraszania, musi działać jako całość, a nie tylko zbiór niezależnych inicjatyw – mówi Mariusz Ustyjańczuk, partner, lider sektora obronnego Deloitte w Europie Środkowej.

Obronność jako element strategii gospodarczej

Eksperci podkreślali, że inwestycje w sektor obronny to nie tylko odpowiedź na zagrożenia militarne, lecz także narzędzie długofalowego rozwoju gospodarczego. Rozbudowa krajowego przemysłu obronnego, integracja z europejskimi łańcuchami wartości oraz rozwój nowych kompetencji – m.in. w obszarze technologii satelitarnych, dronów czy sztucznej inteligencji – mogą napędzać wzrost, innowacje i eksport.

Podkreślono, że wymaga to jednak realistycznego spojrzenia na ograniczenia, a rozbudowa potencjału obronnego wiąże się z szeregiem wyzwań o charakterze infrastrukturalnym, surowcowym i demograficznym, które muszą być uwzględniane na etapie planowania. Polska importuje obecnie około 30 proc. stali netto, w tym tej najwyższej jakości, która jest niezbędna w produkcji uzbrojenia. Natomiast planowany wzrost liczebności sił zbrojnych do 300 tys. żołnierzy stoi w sprzeczności z prognozowanym spadkiem populacji w wieku produkcyjnym o ok. 1 mln osób w nadchodzących latach. Eksperci zwrócili uwagę, że takich wyzwań nie da się rozwiązać w krótkim czasie, dlatego konieczne jest stworzenie długofalowych strategii.

– Przez ostatnie trzy dekady wiele państw regionu Europy Środkowej, w tym Polska, świadomie ograniczało wydatki na zbrojenia, inwestując w rozwój infrastruktury, edukacji czy usług publicznych. Dziś konieczna jest zmiana podejścia i traktowanie bezpieczeństwa jako integralnej części stabilności ekonomicznej państwa. Zwiększanie potencjału obronnego to złożony proces, który wymaga nie tylko nakładów finansowych, ale też strategicznego planowania, skutecznej koordynacji między instytucjami oraz jasnego określenia priorytetów. Nie zbudujemy skutecznego systemu w izolacji. Potrzebna jest współpraca międzynarodowa, międzysektorowa i instytucjonalna. Dialog jest istotny, ale jeszcze ważniejsze jest przechodzenie do wspólnych działań – podkreśla Julia Patorska, partnerka w dziale Advisory, liderka portfolio Sustainabilty & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte.

Rozwój współpracy offsetowej, joint venture, harmonizacja procesów produkcyjnych i standaryzacja technologii – to działania, które zdaniem ekspertów powinny być priorytetem dla państw NATO. Tylko dzięki temu Europa będzie mogła budować konkurencyjność wobec potęg takich jak Stany Zjednoczone, gdzie aż 43 ze 100 największych firm zbrojeniowych mają swoją siedzibę, a pięć największych generuje dwa razy większe przychody niż wszystkie firmy europejskie łącznie. Aby jednak te wysiłki przyniosły realny efekt, niezbędne jest również stworzenie odpowiednich ram prawnych. Eksperci wskazali na pilną potrzebę przyjęcia ponadsektorowych regulacji i specustaw, które umożliwią sprawną realizację strategicznych inwestycji w obszarze obronności – również w czasie pokoju i podwyższonego zagrożenia.

***

Julia Patorska i Mariusz Ustyjańczuk są autorami raportów Deloitte “Inwestycje obronne Polski” i “Nowa Architektura Bezpieczeństwa: Rola państwa i przemysłu w Europie Środkowej”.

Subskrypcja:
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie:
www.deloitte.com/pl/subskrypcje

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.

Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.