Sukcesja to nie tylko przekazanie firmy kolejnemu pokoleniu

05 maja 2025

Sposób realizacji całego procesu powinien uwzględniać specyfikę działalności przedsiębiorstwa

Powodzenie sukcesji w firmie rodzinnej zależy od odpowiedniego planowania, uwzględniającego m.in. relacje między najbliższymi. Zdaniem uczestników debaty „Sukcesja po polsku”, zorganizowanej w ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego wyzwaniem, z którym zmaga się wiele takich podmiotów, jest nie tylko wybór odpowiedniego sukcesora, ale także stworzenie mechanizmów, które zabezpieczą długofalowy rozwój biznesu. Partnerem wydarzenia była firma doradcza Deloitte.

Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego inwestorzy, specjaliści i doradcy podatkowi oraz przedstawiciele biznesu dyskutowali na temat sukcesji w firmach rodzinnych. W trakcie debaty omawiano dobre praktyki, największe wyzwania i sposoby efektywnego przekazania przedsiębiorstwa na podstawie doświadczeń polskich i światowych przedsiębiorców. Poruszona została także kwestia narzędzi prawnych, takich jak fundacja rodzinna oraz familly office i roli, jaką mogą one odgrywać w całym procesie.

Nie tylko rodzina

Jednym z pierwszych wątków poruszonych w dyskusji było określenie tego, czym jest efektywna sukcesja. Zdaniem panelistów najważniejszym elementem tego procesu jest przekazanie władzy osobie kompetentnej. Zaznaczono, że wybór menadżera czy zewnętrznego inwestora nie stoi w sprzeczności z ideą sukcesji. Argumentem za tego typu rozwiązaniem ma być niewielkie zainteresowanie kolejnych pokoleń do przejmowania biznesów założonych przez polskich przedsiębiorców. Istotnym elementem całego procesu sukcesji ma być także spójność i dobre relacje między członkami rodziny, co pozwoli uniknąć konfliktu o majątek. Wskazano, że narzędziem prawnym ograniczającym prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnego scenariusza jest fundacja rodzinna, która pozwala dokładnie określić prawa i obowiązki członków rodziny w tym zakresie.

Chociaż instytucja fundacji rodzinnej funkcjonuje w Polsce od niespełna 2 lat, to rosnąca liczba takich podmiotów pokazuje, że polscy przedsiębiorcy oczekiwali rozwiązania umożliwiającego im przeprowadzenie sukcesji. Poza wyborem odpowiedniego narzędzia prawnego, istotne jest zrealizowanie całego procesu przy wsparciu specjalistów. Niezależnie od tego, czy biznes będzie dalej zarządzany przez członków rodziny czy zajmą się tym zewnętrzni menadżerowie, odpowiednie planowanie oraz precyzyjny podział ról stanowi jeden z ważniejszych warunków powodzenia przekazania firmy

Krzysztof Gil, partner w dziale doradztwa podatkowego, lider Deloitte Private w Polsce

Odpowiednie planowanie

Eksperci zgodnie podkreślili, że sukcesja jest procesem czasochłonnym, wymagającym przeprowadzenia analizy potencjalnych ryzyk, jak i możliwości rozwoju. Kluczowe jest, by właściciel nie tylko faktycznie wyrażał taką wolę, ale przede wszystkim faktycznie był gotowy przekazać władzę nad firmą. Równie istotnym elementem jest zainteresowanie potencjalnego sukcesora objęciem sterów oraz tego, czy dysponuje on kompetencjami potrzebnymi do zarządzania firmą. Wskazano, że jednym z większych wyzwań w tym procesie jest także uzyskanie przez następcę autorytetu pracowników i partnerów.

Zdaniem panelistów nie każde przedsiębiorstwo nadaje się do przekazania kolejnemu pokoleniu, np. ze względu na model biznesowy bazujący na osobie założyciela. Wówczas lepszą decyzją może być przekazanie zarządzania firmą lub majątkiem zewnętrznemu menadżerowi lub częściowa odsprzedaż części firmy. Wskazano, że wbrew powszechnej opinii takie rozwiązanie nie oznacza niepowodzenia procesu sukcesji, ponieważ tworzy ono szansę dla kolejnych pokoleń na realizację swoich własnych celów lub zajęcie się tym obszarem działalności firmy, który odpowiada ich potrzebom i kompetencjom.

Family offices wsparciem dla suckesji

Eksperci dyskutowali także o rosnącej popularności family offices w Polsce. W dyskusji przytoczone zostały dane z raportu Deloitte „The Family Office Insights Series - Global Edition”, wskazujące, że do 2030 r. na całym świecie powstanie blisko 11 tys. takich firm, specjalizujących się w zarządzaniu majątkiem rodzinnym. Zakres działalności family office może być zróżnicowany i zależy przede wszystkim od oczekiwań rodziny. Może on dotyczyć takich kwestii jak optymalizacja podatkowa struktury majątku, wyszukiwanie i realizacja inwestycji czy odpowiednia alokacja aktywów. Według ekspertów rosnące zainteresowanie tą koncepcją pokazuje, że polscy przedsiębiorcy dojrzewają do myślenia o sukcesji i długofalowym zabezpieczeniu dorobku całych rodzin.

Family office to przede wszystkim zespół ekspertów wspierających przedsiębiorcę i jego rodzinę w zarządzaniu majątkiem, inwestycjach, planowaniu sukcesji i rozwoju biznesu. Na świecie działa obecnie ponad 8 tys. takich biur, a ich liczba rośnie w tempie 12 proc. rocznie. Polska jest na początku tej drogi, ale powoli tworzy ramy prawne i organizacyjne, które pozwalają budować trwałe struktury zarządcze. Dla wielu firm rodzinnych family office staje się szansą na długowieczność biznesu, niezależnie od tego, kto w przyszłości stanie na jego czele

Krzysztof Gil, Deloitte

Subskrypcja:
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie:
www.deloitte.com/pl/subskrypcje

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.

Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.