Silna baza przemysłowa, infrastruktura i zasoby kadrowe stawiają region w wyjątkowej pozycji do rozwoju sektora zbrojeniowego
Województwo śląskie, które od dekad należy do czołowych ośrodków polskiego przemysłu, obecnie stoi przed szansą nowych inwestycji. Transformacja energetyczna, zmniejszenie wydobycia węgla i sytuacja demograficzna powodują, że region potrzebuje nowej drogi rozwoju. Naturalnym kierunkiem może być budowa silnego ekosystemu przemysłu obronnego. Produkty istotne dla przemysłu obronnego powstają w szeregu branż przemysłowych. Jak wynika z analizy zawartej w raporcie „Śląskie na froncie przemian: potencjał regionu w sektorze obronnym” firmy doradczej Deloitte – województwo wyróżnia się dużą koncentracją właśnie tego typu branż, które łącznie produkują 113 mld zł. Dodatkowo, rozbudowana infrastruktura i kapitał ludzki dają mu wyjątkową pozycję do przejęcia roli jednego z hubów obronnych Polski. Jednak przyszłość Śląskiego będzie zależeć od tego, czy potencjał ten zostanie odpowiednio wykorzystany i wzmocniony przez skoordynowane działania państwa, samorządu, przedsiębiorstw i instytucji naukowo-badawczych.
Województwo śląskie, kojarzone dotąd z przemysłem ciężkim, coraz silniej wpisuje się także w mapę krajowego sektora obronnego. W regionie działają zarówno firmy zbrojeniowe, jak i przedsiębiorstwa produkujące równolegle na potrzeby cywilne i wojskowe. Silną pozycję mają tu branże związane z wytwarzaniem metalowych wyrobów gotowych oraz pojazdów samochodowych, w tym także producenci wojskowych pojazdów opancerzonych. Ponadto dzięki tradycjom przemysłowym Śląskie ma wszystko, czego potrzeba, by stworzyć rozbudowane łańcuchy dostaw dla przemysłu obronnego. To sprawia, że może się on stać jednym z kluczowych miejsc ulokowania części krajowej produkcji zbrojeniowej.
– Budowa silnego ekosystemu przemysłu obronnego w województwie śląskim może napędzać modernizację całej gospodarki regionu, o ile proces ten będzie odpowiednio zaplanowany i skoordynowany. Takie podejście sprzyja efektywnemu wykorzystaniu lokalnych zasobów i ogranicza ryzyko nadmiernych kosztów, jakie wiązałyby się z budową podobnych kompetencji w innej części kraju. W praktyce oznacza to przesunięcie zasobów z jednej gałęzi przemysłu ciężkiego do innej, co musi być powiązane z transformacją energetyczną zmieniającą strukturę regionalnej gospodarki. Tylko równoległe podejście do obu tych procesów pozwoli zachować przewagi konkurencyjne i stworzyć stabilne warunki dla nowych przedsięwzięć – mówi Julia Patorska, partnerka, liderka portfolio Sustainabilty & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte.
Wyzwania i przewagi
Śląskie stoi dziś przed koniecznością głębokiej transformacji gospodarczej, w której stopniowe wygaszanie górnictwa oznacza konieczność szukania nowych kierunków rozwoju. Do 2030 roku w samym górnictwie liczba miejsc pracy spadnie o 12,3 tys., a w całej branży górniczej luka sięgnie 36,5 tys. etatów. To skala zmian, która wymaga zdecydowanej odpowiedzi państwa i władz lokalnych. W dłuższej perspektywie czasu istotnym wyzwaniem stanie się również demografia. Prognozy wskazują, że do 2060 roku liczba mieszkańców województwa zmniejszy się o ponad milion osób, czyli jedną czwartą obecnej populacji. Jeśli z wyprzedzeniem nie zostaną podjęte działania przyciągające młodych ludzi i zatrzymujące specjalistów, te głębokie przemiany mogą osłabić regionalny rynek pracy i zdolność firm do wzrostu.
Mimo tych trudności Śląskie dysponuje wyjątkowym zapleczem gospodarczym, które stawia go w korzystnej pozycji w procesie transformacji. W regionie znajduje się ponad 9,5 tys. ha obszarów inwestycyjnych, w tym zarówno greenfieldy, jak i tereny poprzemysłowe z potencjałem do rewitalizacji. Województwo wyróżnia się także rozwiniętą infrastrukturą kolejową – gęstość sieci wynosi tu 15,3 km na 100 km², czyli ponad dwukrotnie więcej niż średnia krajowa, a aż 92 proc. linii jest zelektryfikowanych. Tak rozbudowana infrastruktura transportowa, wsparta autostradami i lotniskiem w Pyrzowicach, tworzy sprzyjające warunki dla rozwoju przemysłu ciężkiego i logistycznego.
Mocne fundamenty gospodarcze
Inwestycje na obszarze województwa śląskiego już teraz generują znaczącą wartość polskiej produkcji w najistotniejszych dla obronności sektorach. Produkcja pojazdów samochodowych w regionie osiągnęła 73,6 mld zł, a wyrobów metalowych 34 mld zł. Łącznie gałęzie gospodarki powiązane z obronnością (wg klasyfikacji PKD, które uwzględniają także wartość produkcji cywilnej) odpowiadają za wytwarzanie 113 mld zł wartości dodanej, co potwierdza, że ma on mocne fundamenty, by stać się jednym z głównych ośrodków przemysłowych w Polsce i Europie Środkowej.
Rosnące nakłady na obronność w Polsce, Unii Europejskiej i NATO stwarzają wyjątkową okazję, by rozwijać potencjał Śląskiego w tym zakresie. Europejskie i krajowe programy mogą dostarczyć znaczącego wsparcia finansowego, pod warunkiem sprawnego działania władz i przedsiębiorstw.
– Śląskie łączy rozwiniętą bazę przemysłową, dostęp do wykwalifikowanych kadr i nowoczesną infrastrukturę transportową. Takie zaplecze pozycjonuje je wśród wiodących ośrodków krajowego przemysłu obronnego. Zakłady motoryzacyjne, hutnicze czy produkujące wyroby metalowe mogą tworzyć fundament dla nowych kompetencji, a sieć uczelni i ośrodków badawczo-rozwojowych pozwoli doskonalić technologie podwójnego zastosowania. W efekcie Śląskie może nie tylko wzmacniać bezpieczeństwo Polski, lecz także włączać się w realizację europejskich projektów obronnych, które w najbliższych latach będą jednym z głównych motorów inwestycji – podkreśla Mariusz Ustyjańczuk, partner, lider sektora obronnego, Deloitte w Europie Środkowej.
Kierunki działań
Aby w pełni wykorzystać potencjał województwa śląskiego i wzmocnić jego pozycję w krajowym sektorze obronnym, konieczne jest opracowanie spójnej, długofalowej strategii rozwoju. Powinna ona wyznaczać priorytety technologiczne, kierunki inwestycji oraz role poszczególnych podmiotów – od administracji centralnej, przez samorządy, aż po uczelnie, instytucje badawcze i przedsiębiorstwa. W nadchodzących latach ważnym elementem będzie ukierunkowanie badań i innowacji na technologie podwójnego zastosowania oraz projekty wzmacniające bezpieczeństwo państwa. Nie mniej istotne będzie zapewnienie stabilności popytu poprzez wieloletnie zamówienia publiczne i kontrakty ramowe, które pozwolą firmom bezpiecznie planować rozwój. Ważną rolę odegrają także programy przekwalifikowania i kształcenia kadr, w tym nowe kierunki studiów, kursy techniczne i wspólne laboratoria badawcze, które mogą przygotować pracowników do obsługi zaawansowanych technologii. Ostatecznie, to skoordynowane działania i konsekwentna realizacja strategii zdecydują, czy region wykorzysta swoje przewagi i umocni pozycję jako jedno z najważniejszych centrów przemysłu obronnego w Europie. W sprzyjających warunkach obronność może stać się jednym ze strategicznych kierunków transformacji regionu, łącząc tradycje przemysłowe z nowoczesnymi technologiami i odpowiadając na potrzeby rynku pracy.
Pełny raport do pobrania znajduje się tutaj.
O raporcie
Raport Deloitte „Śląsk na froncie przemian: potencjał regionu w sektorze obronnym” to kompleksowa analiza możliwości, jakie województwo śląskie posiada w kontekście rozwoju przemysłu obronnego. Opracowanie powstało w oparciu o podejście mieszane, łączące analizę danych zastanych z jedenastoma pogłębionymi wywiadami przeprowadzonymi od 3 lipca do 20 sierpnia 2025 roku. Rozmowy odbyły się z przedstawicielami administracji centralnej, władz samorządowych, krajowego i międzynarodowego przemysłu obronnego, firm obecnych w regionie, instytucji naukowych oraz akceleratorów przedsiębiorczości.
Subskrypcja:
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie:
www.deloitte.com/pl/subskrypcje
Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas.
Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego, prawnego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. Ponad 244 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: wywierać pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują.