Nie tylko próbna ewakuacja. BHP zaczyna się na długo przed alarmem

18 czerwca 2025

W sytuacji pożaru ludzie mają kilka minut na bezpieczną ewakuację, zanim temperatura i zadymienie uniemożliwią wydostanie się z budynku. Tymczasem w niektórych polskich firmach próbne ćwiczenia wciąż bywają traktowane jako uciążliwy obowiązek. A to tylko jeden z wielu obszarów, na które przedsiębiorstwa muszą być dziś realnie przygotowane – obok fal upałów, awarii technicznych czy rosnących wymogów unijnych regulacji klimatycznych. 18 czerwca, w Dniu Ewakuacji, eksperci Sodexo przypominają: nowoczesne BHP to nie tylko procedury ewakuacyjne, ale całościowa strategia reagowania na nieprzewidywalne zagrożenia.

Według raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2023. Dobrostan Pracownika” opracowanego przez Koalicję Bezpieczni w Pracy, aż 64 proc. badanych za najważniejszy element dobrostanu uznaje poczucie wewnętrznego spokoju – wyprzedzające w rankingu m.in. wysokość wynagrodzenia i dodatkowe benefity. W czasach niżu demograficznego i rosnącej konkurencji to właśnie czynniki psychologiczne budują atrakcyjność firmy i jej zdolność do utrzymania stabilnych zespołów.

Organizacje również dostrzegają, że realną inwestycją w komfort pracy i bezpieczeństwo zatrudnionych są m.in. szkolenia z zakresu BHP oraz ewakuacji. Choć przez lata traktowano je jako konieczność do odhaczenia, dziś stają się ważnym elementem przygotowania zespołów do reagowania w nieprzewidzianych sytuacjach – od zasłabnięcia, przez awarie techniczne, po pożar.

Coraz więcej osób aktywnie włącza się w ćwiczenia i szkolenia, bo widzą, że pomagają one przygotować się na sytuacje awaryjne i dają większą pewność działania, gdy coś się wydarzy. Dzięki regularnym treningom pracownicy nie tylko znają procedury, ale też potrafią szybko zareagować i wzajemnie się wspierać, zanim na miejsce dotrą służby. Takie nawyki często decydują o tym, czy sytuację uda się opanować w porę. W dłuższej perspektywie daje to również większe poczucie bezpieczeństwa na co dzień

Magdalena Zbroja, Head of Business Internal Services, Sodexo

Bezpieczeństwo szyte na miarę

Zarządzanie bezpieczeństwem to dziś nie tylko realizacja przepisów BHP. To także tworzenie i aktualizacja planów ewakuacyjnych, regularne szkolenia, ocena ryzyk czy dostosowywanie procedur do specyfiki konkretnego obiektu. Coraz więcej organizacji korzysta w tym obszarze ze wsparcia wyspecjalizowanych partnerów, którzy pomagają wdrożyć systemy i modyfikować je do zmieniających się regulacji, nowych technologii czy rosnącej liczby zagrożeń.

Wystarczy spojrzeć na zmiany w przepisach wprowadzonych w ciągu ostatnich dwóch lat, by zobaczyć, jak dynamicznie rośnie zakres obowiązków związanych z bezpieczeństwem pracy. Nowe regulacje objęły m.in. zasady organizacji stanowisk pracy przy monitorach ekranowych, katalog substancji niebezpiecznych czy nowe wymogi w zakresie ewidencji narażeń zawodowych.

Plany ewakuacyjne wymagają opracowania, zespoły potrzebują szkoleń, a obiekty – regularnych audytów. Najważniejsze jest jednak podejście szyte na miarę. W fabryce farmaceutycznej istotna będzie natychmiastowa ewakuacja z uwzględnieniem stref zagrożenia oraz ochrony procesów produkcyjnych, w centrum logistycznym – zabezpieczenie ciągłości operacji i koordynacja ruchu dużych grup pracowników na rozległym terenie, a w biurze – sprawna komunikacja, uwzględniająca m.in. obecność gości, osób z ograniczoną mobilnością czy specyfikę wielopiętrowych budynków. Każdy obiekt ma swoją charakterystykę, dlatego scenariusze ewakuacyjne muszą być dopasowane nie tylko do przepisów, ale do rzeczywistych warunków i potrzeb ludzi, którzy tam pracują

Magdalena Zbroja, Head of Business Internal Services, Sodexo

Według badań opublikowanych w „Journal of Safety Research”, firmy korzystające z zewnętrznych partnerów ds. bezpieczeństwa skuteczniej wdrażają i aktualizują procedury, co przekłada się na wyższy poziom realnej gotowości do działań w sytuacjach kryzysowych. Podobne wnioski przynosi raport „9 Benefits of Outsourcing Safety Management”, wskazując, że outsourcing pozwala szybciej reagować na nowe zagrożenia, a także prowadzić szkolenia dostosowane do rzeczywistych warunków funkcjonowania firmy. Jednak na tym katalog wyzwań się nie kończy – w coraz większym stopniu wpływ na bezpieczeństwo mają dziś także zmiany klimatyczne i niestabilna pogoda.

Firmy pod presją pogody i zmian klimatu

Do niedawna bezpieczeństwo w firmach podążało głównie za przewidywalnym rytmem sezonowym: latem zabezpieczano obiekty przed upałami i burzami, jesienią przed nawałnicami. Jednak skala anomalii pogodowych sprawia, że podział ten coraz częściej przestaje działać.

Ryzyka pożarowe coraz mocniej wpisują się w codzienny katalog zagrożeń, z którymi mierzą się firmy. W samym 2024 roku straż pożarna interweniowała przy ponad 550 tys. zdarzeniach, w tym przy 2 372 pożarach obiektów użyteczności publicznej, 2 208 w obiektach produkcyjnych oraz 830 w magazynach. Dlatego tak ważne są regularne przeglądy gaśnic, hydrantów i instalacji przeciwpożarowych oraz szybka reakcja w pierwszych minutach zagrożenia.

2024 rok przyniósł Polsce najwyższą średnią temperaturę w historii, z falami upałów dochodzącymi do 36,5°C. Tegoroczny maj zaskoczył wyjątkowymi ochłodzeniami i przymrozkami do -12°C. Tak duża amplituda pokazuje, że zarządzanie bezpieczeństwem w firmach musi dziś obejmować zarówno klasyczne zagrożenia BHP, jak i dynamicznie zmieniające się warunki klimatyczne – i to przez cały rok.

Skala zmian pogodowych sprawia, że bezpieczeństwo pracy wymaga znacznie szerszego podejścia. Dziś przedsiębiorstwa muszą uwzględniać w swoich planach także ryzyka klimatyczne. Nowe unijne regulacje w ramach dyrektywy CSRD stopniowo rozszerzają obowiązki raportowania i oceny odporności organizacji na ekstremalne zjawiska pogodowe – pierwsze raporty obejmą dane już za 2025 rok

Magdalena Zbroja, Head of Business Internal Services, Sodexo

To wymusza nie tylko dostosowanie infrastruktury, ale też bieżące monitorowanie warunków pracy, zapewnianie odpowiednich temperatur w halach i biurach, organizację pracy w czasie upałów oraz przygotowanie pracowników do reagowania na ryzyko zasłabnięć oraz przegrzania. W dłuższej perspektywie oznacza to konieczność budowania elastycznych procedur i scenariuszy bezpieczeństwa, które pozwolą firmom sprawnie funkcjonować w warunkach coraz większej zmienności pogodowej.