Oświetlenie w zakładach pracy pod lupą. Dlaczego jesienią warto przeprowadzić audyt?

07 października 2025

Adrian Jaworski, Head of Logistic Accounts, Sodexo Polska

Aż 72 proc. Polaków ma wadę wzroku (Vision Express i Medonet, 2022 r.), a skutki słabego widzenia w pracy nasilają się, gdy instalacje świetlne nie spełniają norm. To dla firm nie tylko kwestia komfortu pracowników, ale także ryzyko sankcji finansowych i odpowiedzialności prawnej. W zarządzanych przez Sodexo obiektach widzimy, że inwestycje w nowoczesne oświetlenie szybko się zwracają – przynoszą lepsze warunki zdrowotne pracownikom, obniżają koszty energii, zmniejszają awaryjność instalacji i stabilizują procesy biznesowe.

Wyzwania związane z oświetleniem wyglądają inaczej w biurach, a inaczej w halach produkcyjnych czy magazynach. W tych pierwszych istotne jest zapewnienie komfortu wzrokowego przy pracy z komputerem, w drugich spełnienie rygorystycznych norm. Oba środowiska łączy jednak jedno: brak odpowiedniego światła oznacza problemy zdrowotne pracowników i ryzyko prawne dla pracodawcy.

Różne strefy, różne potrzeby

Obowiązek zapewnienia właściwych warunków oświetleniowych wynika bezpośrednio z Kodeksu pracy (art. 215–217). Pracodawca ma obowiązek zagwarantować pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a punktem odniesienia przy ocenie spełnienia tego wymogu jest norma PN-EN 12464-1. Określa ona minimalne poziomy natężenia światła (lux) w zależności od rodzaju zadań.

W hali nie da się ustawić jednego światła dla wszystkich. Korytarz potrzebuje tylko orientacyjnego oświetlenia, strefa kompletacji – mocniejszego, a przy kontroli jakości światło musi być wręcz chirurgiczne. Dlatego oświetlenie trzeba dostosowywać do charakteru pracy i regularnie sprawdzać, czy instalacja faktycznie spełnia swoje zadanie. To nie tylko dobra praktyka, ale też obowiązek wynikający z przepisów.

W głównych ciągach komunikacyjnych wystarczające jest ok. 100–150 luksów, ale w strefach kompletacji czy pakowania wymagane jest już 200–300 lx. Na stanowiskach, gdzie liczy się precyzja, jak kontrola jakości czy montaż drobnych elementów, norma mówi nawet o 500 lx i więcej.

Skutki niedostatecznego oświetlenia

Zbyt ciemne lub źle rozmieszczone oświetlenie nasila też problemy ze wzrokiem, wywołuje bóle głowy, zaburza rytm dobowy i utrudnia regenerację. Gdy poziom światła jest zbyt niski, oczy szybciej się męczą, a pracownicy częściej popełniają błędy. W dłuższej perspektywie to nie tylko kwestia komfortu, ale też bezpieczeństwa – większe ryzyko wypadków i zakłóceń w procesie. Norma PN-EN 12464-1 jasno wskazuje minimalne wartości, które powinny chronić przed tymi skutkami.

I właśnie tu pojawia się drugi wymiar – prawny. Jeśli instalacja nie spełnia norm, odpowiedzialność spada bezpośrednio na pracodawcę. Kodeks pracy nie pozostawia wątpliwości: za naruszenie przepisów BHP (art. 283 §1) grozi grzywna od 1 do 30 tys. zł. Państwowa Inspekcja Pracy może nakazać natychmiastową poprawę warunków, wstrzymać pracę w danej strefie, a w skrajnych przypadkach – nałożyć mandat. Jeżeli brak właściwego oświetlenia doprowadzi do wypadku, ryzyko dla pracodawcy rośnie wielokrotnie – od roszczeń odszkodowawczych po odpowiedzialność karną przewidzianą w art. 220 Kodeksu karnego.

Jesień – najlepszy moment na audyt

Jesienią niedostatki oświetlenia stają się szczególnie widoczne. Krótsze dni i ograniczony dostęp do światła naturalnego obnażają każdy niedoświetlony fragment pomieszczenia. To czas, w którym łatwiej niż zwykle ocenić, czy instalacja rzeczywiście wspiera ciągłość procesów. Audyt przeprowadzony właśnie wtedy pozwala zaplanować modernizacje przed szczytem produkcyjnym i logistycznym, kiedy każde spowolnienie pracy może oznaczać dla firm dodatkowe koszty.

Taki przegląd rzadko bywa działaniem oderwanym – w praktyce stanowi część szerszego zarządzania infrastrukturą w modelu facility management. Pozwala powiązać modernizację oświetlenia nie tylko z wymogami prawnymi, ale także z innymi aspektami utrzymania obiektu: kosztami energii, cyklem życia instalacji czy harmonogramem remontów.

LED i automatyka – podwójne korzyści dla firm

W praktyce często słyszymy od pracowników, że w jednej strefie muszą mrużyć oczy, a kilka metrów dalej – cieniują kartki ręką, bo światło tak się odbija. To sygnał, że instalacja nie działa równomiernie i wymaga audytu.

Kiedy go przeprowadzamy, niemal zawsze okazuje się, że największy efekt daje wymiana tradycyjnych źródeł światła na oprawy LED i wprowadzenie prostych systemów automatyki – czujników ruchu czy sterowania natężeniem. Praktyka pokazuje, że takie rozwiązania przynoszą podwójne korzyści: poprawiają bezpieczeństwo i zgodność z normami, a równocześnie obniżają koszty energii.

Najbardziej zauważalna zmiana po modernizacji to komfort pracy, czyli: równomierne światło, brak niedoświetlonych stref i mniejsze obciążenie wzroku. Z biznesowego punktu widzenia liczy się także to, że inwestycja zwraca się stosunkowo szybko, bo w wielu projektach już po dwóch–trzech latach. Do tego dochodzi mniejsza awaryjność instalacji i stabilniejsze warunki działania w całym obiekcie.

Oświetlenie coraz rzadziej traktuje się jako oczywisty element hali, a coraz częściej jako obszar świadomej inwestycji. Widzimy, że firmy, które myślą o modernizacji z wyprzedzeniem, unikają kosztownych awarii i zyskują stabilne warunki pracy. To właśnie takie podejście najlepiej oddaje nowoczesne rozumienie facility management – gdzie liczy się nie tylko zgodność z przepisami, ale przede wszystkim zdrowie pracowników i trwała efektywność całego obiektu.

O Sodexo

Firma Sodexo, założona w 1966 roku w Marsylii przez Pierre’a Bellona, jest światowym liderem w zakresie dostarczania zrównoważonych usług żywieniowych oraz tworzenia wartościowych doświadczeń w każdym momencie życia – w pracy, podczas leczenia, nauki i wypoczynku.

Grupę Sodexo wyróżnia niezależność oraz fakt, że nadal pozostaje w rękach rodziny założyciela. Fundamentem firmy jest odpowiedzialny, zrównoważony model biznesowy. Dzięki działalności w dwóch obszarach – usługach żywieniowych oraz zarządzaniu nieruchomościami – firma wspiera codzienne wyzwania swoich klientów. Realizując podwójną misję, Sodexo dąży do poprawy jakości życia swoich pracowników i osób, którym świadczy usługi, jednocześnie wywierając pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy w krajach, w których działa. Wzrost i zaangażowanie społeczne idą tu w parze. Celem firmy jest tworzenie lepszej codzienności dla wszystkich – by każdy mógł budować lepsze życie.

Sodexo jest notowana w indeksach: CAC Next 20, Bloomberg France 40, CAC SBT 1.5, FTSE 4 Good oraz DJSI.

W Polsce Sodexo od ponad 30 lat jest liderem w dziedzinie kompleksowej obsługi nieruchomości i największą firmą FM o zasięgu ogólnopolskim. Usługi Integrated Facility Management (IFM) świadczy w ponad 200 obiektach. Prowadzi ponad 40 restauracji pracowniczych. Wspiera firmy w zarządzaniu miejscem pracy i tworzeniu bezpiecznej przestrzeni dla pracowników w obiekcie klienta. W portfolio stałych klientów ma wiele ikonicznych brandów z branż m.in.: przemysłowej, FMCG, farmaceutycznej i technologicznej.

Więcej informacji na: sodexo.pl i eatbysodexo.pl