Ostatnie lata nie oszczędzają nam sytuacji kryzysowych, jak pandemia czy wojna w Ukrainie. Poza ich oczywistym wpływem na funkcjonowanie każdego z nas, mocno odciskają się one także na sytuacji przedsiębiorców. W obliczu wielu wyzwań, z którymi muszą się w najbliższym czasie zmierzyć, jest także obowiązkowe wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Nauczeni doświadczeniem podatnicy już dzisiaj zadają pytania o to, jak system będzie funkcjonował w sytuacjach kryzysowych i jakie kroki podjąć, aby jak najlepiej się do nich przygotować już dziś.
Od 1 lipca 2024 r. w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy. Według raportu RetailTech 2023, jego wdrożenie jest aktualnie jednym z najważniejszych wyzwań dla niemal 70 proc. badanych przedsiębiorstw. Obowiązek KSeF wymusza na firmach liczne zmiany, które mogą wymagać dostosowań w procesach i systemach informatycznych oraz odpowiedniego przygotowania pracowników. To jednak nie wszystko. Przedsiębiorcy muszą się przygotować także na potencjalne trudności, które mogą się pojawić już po wdrożeniu obowiązkowego systemu.
- Przygotowanie do KSeF jest dla firm nie tylko stresujące, ale również rodzi szereg pytań, na które na obecnym etapie czasem trudno znaleźć jednoznaczne odpowiedzi. Doświadczenia z ostatnich lat nauczyły nas, że sytuacja rynkowa bywa nieprzewidywalna. Nic więc dziwnego, że przedsiębiorcy pragną być gotowi na każdą, nawet najbardziej niespodziewaną ewentualność w kontekście zarządzania firmą. Ważne, aby już dzisiaj wiedzieć, jak się zachować - mówi Michał Sosnowski, Business Development Director z Exorigo-Upos.
KSeF w obliczu wojny
Blisko dwa lata temu wybuchła wojna w Ukrainie, która znacznie wpływa również na polskie firmy. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność handlową z rynkami wschodnimi, takimi jak Rosja, Białoruś czy Ukraina, zmuszone były do modyfikacji lub nawet całkowitej zmiany swoich modeli biznesowych. Ta sytuacja wymusiła konieczność dostosowania się do nowych realiów gospodarczych i politycznych.
W cieniu tych wydarzeń przedsiębiorcy zastanawiają się, jak najskuteczniej chronić swoją działalność. Dodatkowym wyzwaniem są zmiany legislacyjne, w tym także kwestia wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur. Czy sam system będzie w stanie wspierać przedsiębiorców w czasie kryzysu, np. wojennego w naszym kraju?
- W przypadku sytuacji wyjątkowych, takich jak wojna, kiedy dostęp do systemów Ministerstwa Finansów może być ograniczony bądź nawet niemożliwy, podatnik ma prawo wystawić fakturę poza KSeF, bez konieczności późniejszego rejestrowania jej w tym systemie. To jest jedyny wyjątek. W innych sytuacjach faktury muszą być zgodnie z ustawowym terminem przekazywane do systemu – dodaje Michał Sosnowski.
Awaria, brak dostępu lub problem techniczny
Poza skrajnymi sytuacjami, takimi jak wojna czy nagłe kryzysy, istnieją też mniej ryzykowne scenariusze, które jednak wciąż wzbudzają wiele wątpliwości. Przykładem może być awaria Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), wywołana przez różne czynniki, takie jak awaria infrastruktury, zakłócenia sieci Ministerstwa Finansów, ataki hakerskie czy błędy aplikacji.
Jeśli podatnik nie ma możliwości wystawienia faktury w systemie z tego powodu, może to zrobić poza KSeF w formie wizualizacji faktury ustrukturyzowanej (wydruk papierowy, format elektroniczny, np. PDF). Musi ona spełniać określone wymagania, takie jak kod weryfikujący (kod QR, który umożliwia sprawdzenie integralności faktury), który zawiera min. hash/skrót kryptograficzny pliku XML faktury ustrukturyzowanej. W związku z tym, aby wygenerować fakturę lub wydruk w pdf, wskazane jest aby zapamiętać utworzony plik XML.
Jeśli przy wysyłaniu faktury do KSeF po zakończeniu awarii zostanie zmieniony chociaż jeden znak (np. data wygenerowania pliku), to skrót kryptograficzny z pliku pobranego z KSeF nie będzie zgodny z tym na wydruku faktury. Tak samo należy postąpić w sytuacji, kiedy Krajowy System e-Faktur jest niedostępny w wyniku planowanej przerwy, takiej jak przerwa administracyjna czy aktualizacja systemu (udostępniona do wiadomości publicznej).
Na takie działania powinny być również gotowe systemy zakupowe nabywcy. Zdarza się, że drukowana faktura lub plik PDF, wystawiona podczas awarii KSeF, mogą dotrzeć do systemu przed pobraniem faktury z KSeF przez klienta. W takiej sytuacji, po zaksięgowaniu faktury papierowej lub w formie PDF, nie powinno się już księgować faktury pobranej z KSeF, aby uniknąć podwójnego księgowania. W praktyce może również wystąpić odwrotna sytuacja, gdy awaria lub niedostępność KSeF była krótkotrwała. Wówczas wystawca mógłby wystawić fakturę papierową, ale zanim dotarła do nabywcy, została już wystawiona w KSeF, pobrana przez kontrahenta i zaksięgowana.
Dlatego ważne jest oznaczanie faktury wystawionej w okresie awarii lub niedostępności specjalnym znacznikiem. Ułatwi on nabywcy prawidłowe postępowanie w przypadku przetwarzania faktur pochodzących z różnych źródeł. Dodatkowo w projektowanych nowych wzorach struktury logicznej JPK_VAT pojawia się atrybut faktury do oznaczania faktur wystawianych w okresie awarii i niedostępności KSeF oraz w przypadku gdy awarii systemu po stronie podatnika.
- Przedsiębiorstwa dobrze znają swoje „podwórko" i zwykle są przygotowane na nieprzewidziane sytuacje we własnej infrastrukturze ale już niekoniecznie na nagłe wypadki w zewnętrznych systemach, które są elementami procesów biznesowych. Założenie, że np. KSeF będzie dostępny 24/7 albo że każda faktura zostanie zarejestrowana przez KSeF w sekundę zostanie szybciej lub później wystawiona przez życie na weryfikacje (zwykle szybciej niż nam się wydaje). Stąd potrzeba dogłębnego przemyślenia różnych przypadków i kompleksowego przetestowania najróżniejszych scenariuszy – zauważa Michał Sosnowski z Exorigo-Upos.